Çocuk- ebeveyn çatışmaları, çocuğun davranışları konusunda ebeveynlerin ve çocuğun karşı karşıya gelmesiyle meydana gelir. Bu karşı karşıya gelmeler sonucunda ebeveyn ve çocuk arasındaki ilişkide sorunlar ortaya çıkabilir, anne-baba-çocuk arasındaki iletişim zedelenebilir.
Çocuk- Ebeveyn Çatışmaları Sebepleri
Çocuk- ebeveyn çatışmaları, çocukların ebeveynlerine karşı sergilediği davranışlar veya ebeveynlerin çocukları ile iletişime geçerken tercih ettiği yöntemler sebebiyle ortaya çıkabilir. Çocuk-ebeveyn çatışmalarının sebeplerinden bazıları şunlardır;
- Çocuğun ebeveynlerin koyduğu kurallara uymak istememesi
- Ebeveynler ve çocuk arasında iletişim sorunlarının olması (Örneğin; her iki tarafında sürekli “sen” dili ile konuşması ve iletişime geçerken genel olarak suçlayıcı ifadeler kullanması)
- Ebeveynlerin çocuklarından beklentilerinin yüksek olması
- Ailede birden fazla çocuk var ise çocuklar arasında dengenin kurulamaması, çocukların birbirlerini kıskanmaları
- Çocuğun teknolojik aletlerle çok fazla zaman geçirmek istemesi
Çocuk- Ebeveyn Çatışmalarında Ebeveynlerin Tutumları
Çocuk-ebeveyn çatışmaları, ebeveynlerin çatışma sırasında çocukları ile iletişime geçerken uyguladıkları davranış biçimine bağlı olarak değişebilmektedir. Ebeveynlerin sert davranış biçimi, yumuşak davranış biçimi ve arayı bulucu davranış biçimi gibi farklı davranış biçimleri vardır.
Sert Davranış Biçimi: Sert davranış biçiminde, ebeveynler çatışmaya sebep olan sorunun çözümü konusunda çocukları adına da kendileri karar verirler ve çocuklarının bu karar uymasını beklerler. Çocuk, anne-babasının verdiği karara uyduğu zaman aralarında bir problem kalmaz. Ancak çocuk anne-babasının verdiği karar uymamayı tercih ederse anne baba öncelikle çocuğu karar uymaya ikna etmeye çalışır. Çocuk karar uymamak konusunda ısrar ederse anne-baba, çocuğu karar uyması otorite kullanır ve çocuğu cezalandırmakla tehdit eder. Böyle durumlarda çocuk anne-babasına karşı öfke duyabilir, anne-babasının istediklerini cezalandırılma korkusu ile yapabilir ancak anne-babasının söylediği şeylere uyma isteği azalabilir. Sert davranış biçimiyle uygulayan anne-babaların çocukları ileri ki yaşlarda her konuda işbirliği yapmaya yanaşmayabilir. Sert davranış biçimi çocuk ve ebeveyn ilişkisini ciddi derecede zedeleyebilir.
Yumuşak Davranış Biçimi: Yumuşak davranış biçiminde, ebeveynler bir çatışma esnasında kendi belirledikleri çözüm yolunu çocuğa kabul ettirmeye çalışır. Çocuk, anne-babasının kendisine sunduğu çözüme uymayı tercih etmezse, anne ve baba çocuğun istediğini yapar. Çatışma sırasında yumuşak davranış biçimini tercih eden anne ve babaların çocukları ileri ki ısrar etmeyi ve kendi dediğini yaptırmayı bir alışkanlık haline getirirler, anne-babalarına istediklerini yaptırmak için öfke nöbetine girebilirler, anne-babalarını suçlayabilirler. Bu davranış biçimine alışık büyüyen çocuk ileri ki yaşlarda alışkanlıklarından dolayı çevresine de istediğini yaptırmaya çalışabilir, çevresiyle işbirliği içerisine girmek istemez, kendi isteklerini herkesinkinden üstün tutarlar.
Arabulucu Davranış Biçimi: Arabulucu davranış biçiminde, ebeveynler hem kendi kurallarını hem de çocuğun isteklerini ve sevdiği şeyleri göz önünde bulundurarak orta yol bulurlar. Sorunun çözümünü çocuk ile birlikte bulmaya gayret ederler. Çocukla ortak karar aldıkları için zorlamaya gerek duymazlar. Çatışmaların çözümlerinde arabulucu davranış biçimini tercih eden ebeveynlerin çocuklarıyla ilişkileri daha sağlıklı ve daha ılımlıdır. Çocuklar, karar alma aşamasına dahil oldukları için aileleri tarafından önemsendiklerini ve ciddiye alındıklarını hissederler. Çözüm sürecine dahil olmak çocukların, hem ailesel ilişkilerinin hem de zihinsel becerilerinin gelişmesine yardımcı olur.
Çocuk-Ebeveyn Çatışmalarının Çözümü İçin Neler Yapılmalı?
- Ebeveynlerin çatışmaya sebep olan sorunu çocuklarından dinlemeleri ve anlamaya çalışmaları sorunun çözümü için ilk adımdır.
- Ebeveynler çocuklarıyla iletişime geçerken suçlamak, bağırmak, cezalandırmak yerine sakin bir dille konuşmalı ve kendilerinin ne düşündüğünü, ortaya çıkan bu sorunun onlara ne hissettirdiğini güzel bir dille anlatmalıdır.
- Çatışmaya sebep olan sorunun çözüm sürecine çocuğu dahil etmek ve çatışma anında arabulucu davranış biçimini tercih etmek çocuk ve ebeveynlerin iyi ilişkiler geliştirebilmesi için önemlidir.
- Ebeveynler çocuklarıyla çatışmayı tercih etmek yerine öncelikle empati yapmalıdır.
- Çözüm konusunda çocuğa seçenekler sunmak çocukların çözüm sürecine daha fazla ilgi göstermesine ve sunulan seçenekleri kabul etmeye daha istekli olmasına yol açacaktır.